Komitet Pomocy Rozwojowej (DAC) Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) opublikował wstępne dane dotyczące wydatków na oficjalną pomoc rozwojową (ODA, ang. official development assistance) w 2022 r.
Poprzedni rok przyniósł ogromny wzrost jeśli chodzi o wielkość polskiej ODA. Całkowite wydatki na pomoc rozwojową w 2022 r. wyniosły ponad 15 mld zł, czyli wzrosły o 11,2 mld zł. Polska ODA stanowiła w roku poprzednim 0,51% dochodu narodowego brutto, wobec średniej w ostatnim 10-leciu na poziomie 0,14-0,15% ODA/DNB.
Skąd taki wzrost?
Polska w ubiegłym roku wydała 9,73 mld zł w ramach wydatków ODA na koszty pobytu uchodźców w Polsce, co stanowi 65% polskiej całkowitej pomocy rozwojowej. W ubiegłych latach koszty wsparcia uchodźców w Polsce stanowiły mniej niż 1% wydatków pomocowych. Pozostałe 5,27 mld zł wydano na działania i programy pomocowe, kanałem dwustronnym i wielostronnym. W tej kwocie znajduje się także pomoc rozwojowa i humanitarna dla Ukrainy (ok. 1 mld zł).
Bez uwzględnienia kosztów utrzymania uchodźców (ang. In-Direct Refugee Costs) nasz wskaźnik wynosiłby zaledwie 0,18% ODA/DNB. To wciąż więcej niż w ostatnich latach, jednak za mało, aby wypełnić międzynarodowe zobowiązania.
Uwzględnianie w ODA kosztów pobytu uchodźców w kraju donora (ang. In-Donor Refugee Costs, IDRC) to powszechna praktyka, zgodna z metodologią DAC OECD. W roku 2022 UE i państwa członkowskie zaraportowały jako ODA łącznie 15 mld euro przeznaczonych na działania w swoich krajach, m.in. w odpowiedzi na napływ uchodźców w wyniku agresji Rosji na Ukrainę.
“Przez ostatnie kilkanaście lat polska ODA utrzymywała się na poziomie 0,15% dochodu narodowego brutto, znacznie poniżej zobowiązań międzynarodowych. Ogromne środki przeznaczone na pomoc uchodźcom ukraińskim w Polsce znacząco wywindowały nasze statystyki” – mówi Jan Bazyl, dyrektor Grupy Zagranica. “Warto przypomnieć, że zgodnie z metodologią DAC OECD, koszty pobytu uchodźców można zaliczyć do ODA tylko przez 12 miesięcy od momentu przybycia do kraju-donora. Bez wypracowania strategicznego planu stabilnego wieloletniego wzrostu polskiej ODA – kierowanej zarówno do Ukrainy, jak i innych krajów partnerskich – może ona wrócić w kolejnych latach na swój dotychczasowy bardzo niski poziom”.
Wstępne statystyki za rok 2022 pokazały także istotny wzrost unijnej oficjalnej pomocy rozwojowej; w porównaniu z rokiem 2021 o 19% (87 miliardów euro czyli 0,57% ODA/DNB dla dziewiętnastu państw członkowskich UE, które zaraportowały swoje dane). W wartościach bezwzględnych największą kwotę na współpracę rozwojową przeznaczyły Niemcy, Francja i Wielka Brytania. Jeśli chodzi o wskaźnik ODA/DNB na podium znalazł się Luksemburg (1%), Szwecja (0,9%), Norwegia (0,86%) i Niemcy (0,83%). Niektóre kraje np. Belgia i Słowacja, częściowo zrezygnowały z raportowania kosztów pobytu uchodźców jako ODA; ich wskaźniki dotyczące wielkości ODA wobec roku 2021 nie zmieniły się.
Definicja ODA. Zgodnie z definicją Komitetu Pomocy Rozwojowej Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Development Assistance Committee OECD), oficjalna pomoc rozwojowa (ang. Official Development Assistance, ODA) to darowizny i pożyczki przekazane krajom rozwijającym się przez oficjalne instytucje rządowe państw-dawców lub organizacje międzynarodowe, mające za główny cel wspieranie rozwoju gospodarczego i dobrobytu w tych krajach. Wstępne dane DAC OECD dla 2022 roku: Official development assistance (ODA) – OECD.
Koszty wsparcia uchodźców w ODA. Niektóre koszty wsparcia uchodźców w krajach donorach mogą być zaliczane do ODA, zgodnie z wytycznymi OECD DAC i spełniać określone warunki, m.in. obejmować koszty czasowego wsparcia do 12 miesięcy. Więcej na ten temat w najnowszym raporcie Grupy Zagranica – Polska współpraca rozwojowa 2022 – raport Grupy Zagranica – Grupa Zagranica.
Zobowiązania. W 1970 roku na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych przyjęto rezolucję, stanowiącą, że wszystkie zaawansowane ekonomicznie państwa będą przeznaczać 0,7% dochodu narodowego brutto na pomoc krajom mniej rozwiniętym. Dotychczasowe ustalenia na forum Unii Europejskiej przewidywały nieco niższy cel – 0,33% dochodu narodowego brutto – dla państw członkowskich, które wstąpiły do UE po 2002 roku.
Grupa Zagranica jest federacją 61 polskich organizacji zaangażowanych w międzynarodową współpracę rozwojową, wspieranie demokracji, pomoc humanitarną oraz edukację globalną. Grupa Zagranica jest członkiem europejskiej konfederacji CONCORD.
Dotychczasowe raporty z monitoringu polskiej współpracy rozwojowej znajdują się pod adresem: Zasoby – Grupa Zagranica
powrót na stronę główną